Molen "Arbeid Adelt"

Wie van Weelde-Centrum naar Weelde-Station rijdt, ziet de molen nabij de St.-Michielskerk van ver oprijzen.
In 1850, bouwde de in deze streek goed bekende molenbouwer Van Himbergen deze wind- en olierosmolen voor de familie Bax-Pelkmans uit Weelde. Na een kleine 25 jaar verkocht deze hem aan de familie Verheyen-Dries. De molen bleef een flinke tijd in handen van de familie Verheyen. Zo nam Carolus (Karel) Verheyen, die met Angelina (Lien) Van de
Wouwer was getrouwd, hem van zijn ouders over. Lien zorgde in 1951 voor een feest zoals Weelde nog maar zelden gezien had. Zij werd namelijk honderd jaar. Geleidelijk nam zoon Jan (Janneke van de meulder) de molen over.
Hij trouwde met de uit Merksplas afkomstige Eugenie Peeraer. De molen maalde met windkracht tot in 1965. In de twintiger en begin dertiger
jaren begon echter de mechanisatie om zich heen te grijpen. Ook de molenaars ondergingen daarvan een invloed. Bij de familie Verheyen in Weelde werd een dieselmoter geïnstalleerd.
Janneke stierf in 1957 en Eugenie, nog te jong om de zaak op te geven, ging er met haar trouwe helpers , Fons Remeysen en Jos Timmermans,
nog een tijdje mee door. In 1963 besloot Jos achter zijn werk in de molen een punt te zetten. Eugenie, die ondertussen de zestig overschreed besloot ermee te stoppen.
De molen is een zogenaamde stellingmolen van het type bovenkruier. De molen brandde
in 1906 uit, maar hij werd herbouwd door de molenbouwers Goris en Vosters.
Over deze brandramp lezen we het volgende in het gemeentearchief:
“...Wij hebben de eer u ter kennis te brengen dat
deze nacht (11 september 1906) ongeveer 1 uur ‘s morgens de steenen grond-wind en oliemolen toebehoorende aan den heer Karel Verheyen-
Van de Wouwer totaal in asch is gelegd. Eene groote hoeveelheid graan is insgelijks door den brand vernield. Aan blusschen viel niet te denken, en met moeite kon men de omliggende gebouwen vrijwaren. De oorzaak alhoewel
onbekend kan aan geene kwaadwilligheid toegeschreven
worden. De gebouwen alleen waren verzekerd”.
In 1921 werden kap en wieken in een hevige storm afgerukt, maar het herstel kwam onmiddellijk.
Maar hij beleefde ook mooie dagen, o.a. in 1951 toen zijn eeuwfeest en dat van zijn toenmalige eigenares
Angelia Van de Wouwer werd gevierd.
2x per week wordt de windmolen nog in werking gesteld. Dan is het mogelijk te zien hoe destijds het graan werd gemalen, want de molenstoel in het molenlijf levert dan nog het fijnste meel af. Een gelijkaardige molenstoel en een paar andere machines bevinden zich in het bijgebouw.
Die worden aangedreven door een dieselmotor (HR6 Ruston).
Het molengebouw is in 1962 op de lijst van de beschermde monumenten opgenomen, maar viel door inactiviteit helemaal ten prooi aan verkommering.
Tot in 1989 het gemeentebestuur de molen aankocht. In januari 1993 keurde de gemeenteraad het restauratieplan goed en werd
hij volledig gerestaureerd, zodat hij nu opnieuw pronkt in zijn oorspronkelijke staat.
In Weelde zorgt Gerard Leemans daarvoor. Urenlang kan hij aan de molen werken, alles nog eens nazien en ervoor zorgen dat de molen in goede staat blijft. Regelmatig wordt er door hem gemalen, (vee- en kippenvoeder).
Einde 2008 werd de vzw Molenkring "Arbeid Adelt" opgericht en werd het Leaderproject “Molen Arbeid Adelt” opgestart. Een project
voor plattelandsontwikkeling in het leadergebied "MarkAante Kempen" met steun van
Europa, het Vlaamse gewest, de provincie Antwerpen, de VLM en de gemeente Ravels.
In juli 2010 werd het hele project gerealiseerd met een toelage van 86.735 Euro.
6 nieuwe molens, een tentoonstellingsruimte,
een volledig vernieuwde ontvangstruimte en een
leslokaal met educatief centrum voor molenaars zijn het resultaat.
Het is te hopen dat de molen voor de gemeenschap
zal behouden blijven en dat de materialistische ingesteldheid van sommige mensen, de
molen niet noodlottig wordt.